ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับเมล่อนกันก่อน เมล่อนเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในต่างประเทศ ในแถบทวีปแอฟริกา เป็นพืชที่อยู่ในตระกูล (Family) Cucurbitaceae ใช้รับประทานผลสุกมีกลิ่นหอม รสหวาน เจริญได้ดีในสภาพร้อนแห้ง แสงแดดจัด ปัจจุบันมีการผลิตออกมาหลายสายพันธุ์ที่เจริญเติบโตได้ดี ในสภาพภูมิประเทศของประเทศไทยการผลิตเมล่อนที่มีคุณภาพสูง จำเป็นต้องมีการดูแลเอาใจใส่ในการเพาะปลูกและการจัดการแปลงผลผลิต เมล่อนมีประโยชน์ที่หลากหลายเหมาะสำหรับคนที่ลดน้ำหนักโดยเฉพาะ เพราะในเมล่อนมีสารต้านอนุมูลอิสระสำคัญในปริมาณสูง มีวิตามินซี วิตามินเอ เบต้าแคโรทีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส และธาตุเหล็ก ไม่มีไขมันและคอเลสเตอรอล อีกทั้งแคลอรี่ต่ำ จึงเหมาะกับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนัก นอกจากนี้ยังมีเอนไซม์ในน้ำเมล่อนชื่อว่า “superoxide dismutase” มีสรรพคุณช่วยต้านอนุมูลอิสระและลดกระบวนการทางเคมีภายในร่างกาย ส่งผลให้สามารถลดระดับความเครียดได้ ส่วนในประเทศไทยนั้นมีทหารกลุ่มหนึ่งในภาคอีสานได้ทดลองการปลูกเมล่อนปลอดสารพิษ ตามแบบเศรษฐกิจพอเพียง เราจะพาไปรู้จักกับทหารกลุ่มนี้

ที่ศูนย์เรียนรู้เศรษฐ์กิจพอเพียง มณฑลทหารบกที่ ๒๕ (มทบ.๒๕) ค่ายวีรวัฒน์โยธิน ต.นอกเมือง อ.เมือง จ.สุรินทร์ ภายในบริเวณบ้านพักของ พล.ต.มนัส หนูวัฒนา ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ ๒๕ มีการปลูกเมล่อน และแคนตาลูป อินทรีย์ปลอดสารพิษ เพื่อการเรียนรู้และพัฒนาวิชาชีพทางการเกษตร ตลอดทั้งผลิตสินค้าเกษตรให้แก่กำลังพล และหน่วยต่างๆ เป็นสวัสดิการภายในให้กับกำลังพลของ มณฑลทหารบกที่ ๒๕ ค่ายวีรวัฒน์โยธิน และครอบครัว เพื่อได้บริโภคสินค้าเกษตรกรรมที่มีคุณภาพมาตรฐาน และในราคาสวัสดิการที่ถูกกว่าท้องตลาด ตามโครงการพระราชดำริปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และนโยบายของรัฐบาล คสช.ในการช่วยเหลือราษฎร เเละยังเปิดโอกาสให้ทหารเกณฑ์กองประจำการทุกนาย ได้มีโอกาสเข้ามาฝึกอาชีพเกษตรกรรม เพื่อให้เรียนรู้และสัมผัสการดำเนินงาน พร้อมฝึกปฏิบัติงานจริง เพื่อให้เกิดทักษะความชำนาญ สามารถนำไปประกอบอาชีพ เลี้ยงตนเองและครอบครัวได้ หลังจากที่ปลดประจำการ เพื่อไปปรับใช้ในพื้นที่ทำกินของตัวเอง ไม่ต้องละทิ้งถิ่นฐาน มีชีวิตที่มีคุณภาพและความสุขมากขึ้น ภายใต้นโยบายปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พร้อมเปิดเป็นแหล่งศึกษาดูงานของภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ให้เกษตรกร นักศึกษา และประชาชนทั่วไปได้มีโอกาสเข้ามาเรียนรู้ และศึกษาดูงานต้นแบบ เพื่อเพิ่มพูนความรู้และนำกลับไปทดลองทำด้วยตัวเอง ทั้งนี้เนื่องจากว่า เมล่อนเป็นพืชที่มีรสชาติอร่อย ปัจจุบันมีผู้ผลิตน้อย เหมาะสมกับการนำไปต่อยอดผลิตเป็นสินค้าทางการเกษตรอินทรีย์ สร้างงาน สร้างรายได้ เลี้ยงครอบครัวต่อไป

พล.ต.มนัส หนูวัฒนา ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ ๒๕ กล่าวว่า สำหรับแปลงปลูกเมล่อน และแคนตาลูปของมณฑลทหารบกที่ ๒๕ ค่ายวีรวัฒน์โยธิน ตนมีแนวความคิดปลูกเป็นแปลงทดลอง เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับกำลังพล และครอบครัว โดยการนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มาปฏิบัติ โดยการปรับใช้พื้นที่ภายในค่ายทหารที่ยังว่างเปล่า มาทำเป็นแปลงทดลอง ซึ่งรุ่นนี้เป็นรุ่นที่ ๒ รุ่นแรกปลูกเฉพาะแคนตาลูปอย่างเดียว รุ่นที่ ๒ เป็นการปลูกทั้งเมล่อน และแคนตาลูปด้วย ซึ่งปลูกลงในพื้นดิน และปลูกใส่ถุง กระสอบทราย และรุ่นที่ ๓ เป็นการปลูกเมล่อนในกระถาง เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ และทดลองให้รู้ว่า เมล่อนสามารถปลูกได้แม้ว่าในพื้นที่จำกัด

“วัตถุประสงค์ของการปลูกเมล่อน ในค่ายทหาร คือ ๑.การปลูกเพื่อการเรียนรู้ ๒.ปลูกเพื่อให้กำลังพลได้ทดลอง ๓.เพื่อให้กำลังพลและครอบครัว ได้ทดลองชิมเมล่อน ผลไม้อีกประเภทหนึ่งในราคาถูก เหมือนเป็นสวัสดิการพิเศษ และหากเหลือก็สามารถนำไปจำหน่าย เหมือนรุ่นแรกที่ทดลองปลูกจนสำเร็จ ได้นำไปแจกจ่ายให้ส่วนราชการต่างๆ ได้ทดลองชิม และเพื่อแสดงว่าทหารก็สามารถปลูกเมล่อนได้ เมล่อนรุ่นนี้เปิดขายให้กับกำลังพลในราคาสวัสดิการ และบุคคลภายนอกในราคถูกกว่าท้องตลาดทั่วไป เมล่อนอินทรีย์ปลอดสารพิษ มีรสชาติ หวานกรอบ ถ้าเทียบกับท้องตลาด เมล่อนทหารก็ได้รับคำชมเชยจากหัวหน้าส่วนราชการต่างๆ ว่า มีคุณภาพที่ดีกว่าท้องตลาดทั่วไป เพราะปลูกโดยใช้ปุ๋ยอินทรีย์ และสารป้องกันแมลงต่างๆ ก็เป็นสารอินทรีย์เช่นกัน” ผบ.มทบ.๒๕ กล่าว

จ.ส.อ.สมชัย เยาว์ลักษณ์ เจ้าหน้าที่ประจำศูนย์เศรษฐกิจพอเพียง มณฑลทหารบกที่ ๒๕ ค่ายวีรวัฒน์โยธิน กล่าวว่า การบริหารจัดการสวนเมล่อนในค่ายทหารโดยใช้กำลังพล พลทหารกองประจำการในหน่วยต่างๆ มาเรียนรู้ และปฏิบัติจริง ในการปลูกเมล่อน และแคนตาลูป พล.ต.มนัส หนูวัฒนา ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ ๒๕ ได้ไปดูงานที่ บ้านแสลงพันธ์ อ.ลำปลาย มาศ จ.บุรีรัมย์ เมื่อกลับมาได้นำกระบวนการเรียนรู้ต่างๆ ที่ได้รับ มาสอนกำลังพลให้สนใจเรียนรู้ และอยากทำการเกษตร โดยการปลูกเมล่อนพืชเศรษฐ์กิจชนิดใหม่ ทำให้กำลังพลหลายๆ คนมีความสนุกสนาน อยากทำอยากเรียนรู้  การปลูกเมล่อน ในค่ายทหาร ซึ่งการปลูกนั้นไม่มีความยากและอุปสรรคค่อนข้างน้อย เมล่อนปลูกง่ายมาก  มีอายุการเก็บเกี่ยว ๗๘ วัน ราคาท้องตลาดประมาณ ก.ก.ละ ๑๐๐ บาท

สำหรับพันธุ์ที่มีปลูกในประเทศไทยโดยการปรับปรุงเมล็ดพันธุ์ภายในประเทศและวางจำหน่ายในท้องตลาด เป็นที่รู้จักกันดีและเป็นพันธุ์ที่สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมของประเทศไทยได้ เมล่อนเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในแถบร้อนของทวีปแอฟริกา จึงไม่ชอบอากาศหนาวเย็นจัด แต่ชอบอากาศอบอุ่น แต่ไม่ร้อนจัด อุณหภูมิที่เหมาะสำหรับการปลูกเมล่อนอยู่ที่ ๒๕ - ๓๐ องศาเซลเซียสในเวลากลางวัน และ ๑๘ - ๒๐ องศาเซลเซียส ในเวลากลางคืน ดังนั้นฤดูกาลที่เหมาะสมสำหรับการปลูกเมล่อนในประเทศไทยจึงเป็นปลายฤดูฝนหรือฤดูฝนหนาว ในเขตที่อากาศไม่หนาวจัด เช่นภาคกลาง ภาคตะวันตกและภาคตะวันออก รวมทั้งภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่อากาศไม่หนาวจัดจนเกินไป

นสพ.โคราชคนอีสาน ปีที่ ๔๑ ฉบับที่ ๒๓๒๓ วันจันทร์ที่ ๒๖ - วันเสาร์ที่ ๓๑  เดือนตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๕๘